อาการไอ
อาการไอ เป็นปฏิกิริยาหรือกลไกป้องกันตนเองของร่างกาย เพื่อสกัดกั้นเชื้อโรคไม่ให้เข้าสู่ร่างกาย และขจัดการระคายเคืองเนื่องจากฝุ่นละออง หรือสิ่งแปลกปลอมเข้าทางเดินหายใจ
สาเหตุที่พบบ่อย ไข้หวัด หวัดจากการแพ้ หลอดลมอักเสบ ไอกรน
การดูแลรักษาด้วยตนเอง
· พักผ่อน งดบุหรี่ เหล้า น้ำแข็ง น้ำเย็น ของทอด ของมัน
· ดื่มน้ำอุ่นมากๆ
· หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีควัน หรือสิ่งที่ทำให้แพ้
· พิจารณาให้ยาหรือสมุนไพรสำหรับแก้ไอตามสมควร
· อาจให้ยาแก้แพ้ (ถ้าคัดจมูก น้ำมูกไหล คันคอ)
· ถ้าอาการยังไม่ดีขึ้นใน 2 สัปดาห์ หรือน้ำหนักลด ควรปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ใกล้บ้าน
สมุนไพรประจำบ้าน
· มะแว้ง Solanum indicum Linn. และ Solanum trilobatum Linn.
แก้ไอ เจ็บคอ มีเสมหะ : เอาลูกมะแว้งเครือสดๆ 5-6 ลูกนำมาเคี้ยวกลืนเฉพาะน้ำจนหมด แล้วคายกากทิ้ง วันละ 2-3 ครั้ง หรือคั้นเอาแต่น้ำใส่เกลือจิบบ่อยๆ
· ขมิ้นชัน Curcuma longa Linn.
แก้ไอ บำรุงระบบหายใจ : ใช้นม 1 แก้วเติมน้ำ 1 แก้ว ผงขมิ้น 1 ช้อนชา ผงยี่หร่า พริกไทยดำ อบเชย และ ขิงแห้งเล็กน้อย ต้มโดยใช้ไฟอ่อนจนเหลือ 1 แก้ว กรองเอาแต่น้ำดื่มตอนอุ่นๆ ก่อนนอน 1 สัปดาห์
· กระเทียม Allium sativum Linn.
แก้ไอ : ใช้กระเทียมสด 7 กลีบ ตำพอแหลก กลืนกับน้ำเล็กน้อย
· ดอกบานไม่รู้โรย Gomphrena globasa Linn.
แก้ไอ : ใช้ดอกบานไม่รู้โรยทั้งขาวและแดง อย่างละเท่าๆ กัน ต้มดื่มครั้งละ 1 แก้ว วันละ 3 ครั้ง
· ขิง Zingiber officinale Rosc.
แก้ไอ ไม่มีเสมหะ : ใช้ขิงแก่สดปอกเปลือก ตำให้แหลกแล้วคั้นเอาแต่น้ำ 1 ช้อนชาผสมน้ำผึ้ง รับประทานวันละ 3 เวลา ติดต่อกัน 7 วัน
· มะนาว Citrus aurantifolia (Christm. Panz.) Swing.
แก้ไอ ไม่มีเสมหะ : ใช้ผลสดคั้น ใส่เกลือเล็กน้อย จิบบ่อยๆ
ยาจากสมุนไพรสำเร็จรูป
· ประสะมะแว้ง
- ประกอบด้วย ผลมะแว้งผงใบกะเพราแดง ใบตานหม่อน ใบสวาด หัวขมิ้นอ้อย และสารส้ม
- ได้รับการจัดอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ.2542 เป็นยาจากสมุนไพรที่มีการใช้ตามองค์ความรู้แบบดั้งเดิมและจัดเป็นยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณ
- ใช้แก้ไอ ขับเสมหะ โดยนำผลมะแว้งต้น ลูกมะแว้งเครือ หนักสิ่งละ 8 ส่วน ใบสวาด ใบตานหม่อน ใบกะเพรา หนักสิ่งละ 4 ส่วน ขมิ้นอ้อยหนัก 3 ส่วน และสารส้ม 1 ส่วน ละลายน้ำมะนาวผสมเกลือรับประทาน
· ยาอมแก้ไอมะแว้ง
- สถาบันวิจัยและพัฒนาองค์การเภสัชกรรมได้พัฒนาตำรับยาประสามะแว้งเป็นรูปแบบที่ทันสมัยได้มาตรฐาน ผ่านการฆ่าเชื้อด้วยรังสีแกมม่า เพื่อเป็นยาเม็ดอมแก้ไอ ขับเสมหะ โดยอมครั้งละ 3-5 เม็ด
· ยาลูกกลอนใส่สมุนไพร อมระงับอาการเจ็บคอและระคายคอ
- มีหลายชนิดหลายยี่ห้อ ทำให้รู้สึกชุ่มคอ ลดการระคายคอ
- ควรพิจารณาวันผลิต และเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตใหม่ๆ ไม่เกิน 3 เดือน เนื่องจากอาจมีการปนเปื้อนของเชื้อราได้ เมื่อเก็บไว้นานๆ
· ยาขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ ที่มีส่วนผสมสมุนไพรต่างประเทศ
- มีการนำเข้าจากประเทศเยอรมนี เป็นยาสำเร็จรูปออกจำหน่าย มีทั้งชนิดยาอมเม็ด และยาน้ำแก้ไอ
- ประกอบด้วย ต้นไธม์ (Thyme herba) ใบไอวี่ (Ivy leaves) รากของต้นพริมโรส (Primulae radix)
· ยาลดอาการหวัด น้ำมูลไหล ที่มีส่วนผสมสมุนไพรต่างประเทศ
- มีการนำเข้าจากประเทศเยอรมนี เป็นยาสำเร็จรูปออกจำหน่าย มีทั้งชนิดยาเม็ด และยาน้ำ
- ใช้บรรเทาอาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกไหล
- ประกอบด้วยรากต้นเยนเชี่ยน (Gentianae radix) ดอกพริมโรส (Primulae flos) ดอกซามบูซี่ส์ (Sambuci flos) ต้นรูมิซิส์ (Rumicis herba) ต้นเวอร์บิน่า (Verbena herba)
- ผู้ใหญ่ รับประทาน 50 หยด (3 มล.) หรือ 1-2 เม็ด วันละ 3 ครั้ง
- เด็กในวัยเรียน รับประทาน 25 หยด (1.5 มล.) หรือ 1 เม็ด วันละ 3 ครั้ง
- เด็กทารก รับประทาน 10-15 หยด (1 มล.) วันละ 3 ครั้ง
